Geniş ürün yelpazesi, uzun ömürlü ağaçları ve yüksek gelir potansiyeliyle ceviz yetiştiriciliği, Türkiye’de en çok tercih edilen meyve üretim alanlarından biridir. Son yıllarda özellikle kırsalda tarım yapmak isteyen girişimciler için hem devlet destekleri hem de pazar olanakları ile cazip hâle gelmiştir. Öte yandan iyi bir orman ağacı olan ceviz kerestesi ve meyvesi ile farklı endüstrilerde değerlendiriliyor. Peki, ceviz yetiştirmek isteyen biri nereden başlamalı? Hangi tür cevizler tercih edilmeli? Hangi bölgeler uygun? İşte adım adım çeşitlerine göre ceviz yetiştiriciliği hakkında bilgi…
Chandler Ceviz Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Yüksek verim ve kaliteli iç ceviz oranıyla Chandler cevizi, dünya genelinde ve Türkiye’de en çok tercih edilen çeşitlerin başında gelir. Özellikle ilkbahar geç donlarına dayanıklı olması ve iç veriminin %50’nin üzerinde olması, bu çeşidi cazip kılar.
Chandler Ceviz Özellikleri
• Geç yapraklanır, bu sayede ilkbahar donlarından daha az etkilenir.
• Verimi yüksektir ve 4–5 yaşından itibaren meyve vermeye başlar.
• İnce kabuklu ve kolay kırılan bir ceviz türüdür.
• Yarı dik gelişim gösterir, budama ile şekillendirilmesi kolaydır.
Pikan Ceviz Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?
Daha çok sıcak iklim bölgelerinde tercih edilen Pikan cevizi, Amerika kökenli olup uzun ve ince formuyla bilinir. Türkiye’de sınırlı sayıda üretici tarafından yetiştiriliyor olsa da Akdeniz ve Ege kıyılarında denemeye açıktır.
Ceviz Yetiştiriciliği için En Uygun Bölge
Ceviz yetişen iller arasında en başta Kahramanmaraş, Çorum, Denizli, Manisa, Yozgat, Amasya, Karaman ve Bursa yer alır. Bu illerde iklim koşulları, ceviz ağacının gelişimi için oldukça elverişlidir. Rakım olarak 600–1200 metre arası bölgeler ideal kabul edilir. Bölgelere göre en uygun tür seçimine özen gösterilmelidir.
Ceviz Yetiştirmenin Püf Noktaları
• Kaliteli ve sertifikalı ceviz fidanı yetiştiriciliği ile başlanmalıdır.
• Toprak analizi yapılmalı, drenajı iyi olan, kireçsiz ve derin topraklar tercih edilmelidir. Ayrıca toprak pH’ının 6.5 ile 7.5 arasında olması gerekmektedir.
• Dikim öncesinde toprağın organik madde ihtiyacı karşılanmalıdır.
• Sulama ve budama, gelişimin en kritik iki parçasıdır.
Ceviz Yetiştiriciliği İçin Uygun Şartlar Nelerdir?
• Yıllık yağış miktarı 600–800 mm civarında olmalıdır.
• Kışın -20°C’ye kadar dayanıklı çeşitler tercih edilmelidir.
• Sıcaklık farklılıklarının düşük olduğu bölgeler verim açısından avantaj sağlar.
Ceviz Ağacı Ne Zaman ve Kaç Metre Arayla Dikilir?
Fidan dikimi, ilkbahar veya sonbahar aylarında yapılır. Chandler gibi türler için genellikle 7×5 veya 8×4 metre dikim aralığı tercih edilir. Ceviz ağacı ekimi sırasında mutlaka can suyu verilmelidir.
Ceviz Ne Zaman Budanır?
Budama işlemi, ağaçların yapraklarını döktüğü sonbahar sonu ve kış aylarında yapılır. Şekil budaması fidanın ilk yıllarında uygulanmalı, ilerleyen yıllarda ise verim budaması yapılmalıdır.
Ceviz Ağacı Kaç Yıl Sonra Meyve Verir?
Yetiştirilen çeşide göre değişmekle birlikte, Chandler gibi türler ortalama 4–5 yıl sonra verimli meyve verir. Tam kapasiteye ise 8–10 yıl içinde ulaşılır.
Cevize Hangi Gübre Atılır?
Ceviz yetiştiriciliği gübreleme sürecinde, toprak analizine göre azot, fosfor ve potasyum dengesi sağlanmalıdır. Özellikle gelişim döneminde azot, meyve oluşumunda ise potasyum ön plana çıkar. Organik gübreler de destekleyici olarak kullanılabilir.
Ceviz Ağacı Ne Zaman Sulanır?
İlkbahardan itibaren yaz aylarında (Haziran-Ağustos) düzenli sulama yapılması verimi yükseltmektedir. Özellikle meyve bağlama döneminde su stresi yaşanmaması için damlama sulama tercih edilmelidir.
Ceviz Ağacı Ne Zaman Aşılanır?
Genellikle ilkbahar başında göz veya yarma aşı yöntemleri uygulanır.
Ceviz ağacına hangi aşı yapılır?
T-budama (göz aşısı), yarma aşı ve İngiliz aşısı en çok tercih edilen yöntemlerdir. Göz aşısı, en yaygın ve pratik yöntemlerden biridir.
Devlet Destekli Ceviz Yetiştiriciliği
Son yıllarda Tarım Bakanlığı ceviz yetiştiriciliği konusuna büyük önem vermekte. Tarım ve Orman Bakanlığı, çiftçilere sertifikalı fidan desteği, mazot ve gübre desteği gibi pek çok alanda katkı sunuyor. Ayrıca ceviz ağacı yetiştiriciliği devlet desteği, projeye dayalı yatırımlar için hibe programları da içerebiliyor.
Ceviz Yetiştiriciliği Maliyeti Nedir?
1 dekar alanda Chandler türü ceviz fidanı dikimi için ortalama 25–30 adet fidan gerekir. Fidan başı maliyet, sulama sistemi, gübreleme ve işçilik dâhil edildiğinde dekara ortalama maliyet 7.000–10.000 TL arasındadır.
Ceviz Yetiştiriciliği Kazancı Nedir?
Ceviz yetiştiriciliği getirisi, tam verime ulaşan bahçelerde dönüme 300–500 kg kabuklu ceviz olarak hesaplanabilir. Pazar fiyatlarına göre bu miktar ciddi bir gelir anlamına gelir. Özellikle ihracata yönelik üretim yapan çiftçiler için ceviz yetiştiriciliği teşvik edici bir tarım dalıdır.
Ceviz Yetiştiriciliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
1 dönümden kaç ton ceviz çıkar?
Tam verime ulaşan ağaçlarla 1 dönümden yaklaşık 300–500 kg arasında kabuklu ceviz alınabilir.
Cevizin verimli olması için ne yapmak lazım?
Doğru çeşit seçimi, düzenli budama, yeterli sulama ve dengeli gübreleme ile verim artar.
1 ceviz ağacı ne kadar kazandırır?
Yılda 20–30 kg verim sağlayan bir Chandler ağacı, pazar fiyatına bağlı olarak yıllık 1.000 TL’ye kadar gelir getirebilir.
8 yaşındaki bir ceviz ağacı ne kadar ceviz verir?
Bu yaştaki bir ağaç yaklaşık 20–25 kg kabuklu ceviz verebilir.
Türkiye’nin en iyi cevizi nerede yetişir?
Kahramanmaraş, Karaman ve Denizli gibi iklimi uygun bölgeler yüksek kaliteli ceviz yetiştiriciliği için öne çıkar.
Bodur ceviz yetiştiriciliği ile daha sık dikim yapılabilir, erken meyve alınabilir. Aynı zamanda çilek yetiştiriciliği ya da kayısı yetiştiriciliği gibi diğer meyve türleriyle dönüşümlü üretim planlanarak tarımda çeşitlilik sağlanabilir. Eğer siz de ceviz üretimine adım atmak istiyorsanız, doğru planlama, uygun fidan seçimi ve sürdürülebilir uygulamalarla uzun vadede yüksek kazanç elde edebilirsiniz.
Kaynaklar:
1. https://www.tarimorman.gov.tr
3. https://ziraatdergi.ege.edu.tr